De valbijl maakte een einde aan de klassenjustitie inzake uitvoering van de doodstraf. Hoe armer de burger, hoe straffer de straf, hoe groter de marteling, hoe wreder de dood. Zo verging het de ter dood veroordeelde. Met de valbijl werd iedereen gelijk voor de doodstraf. Het slachtoffer merkte bovendien nauwelijks dat hij of zij onthoofd was.

De valbijl is een Franse eensnijdende bijl die van op zekere hoogte, meer dan een meter, naar beneden in de nek van het slachtoffer valt.

Dr. Guillotin, arts en links politicus, had in het Franse parlement gepleit en geijverd voor een propere terechtstelling die voor iedereen dezelfde zou zijn. Gelijkheid stond hoog in het vaandel geschreven van de Franse republiek.

De valbijl is naar hem vernoemd in het Frans: la guillotine. Hij heeft ze niet ontworpen. De naam is dus niet volledig aan de dokter gelinkt. Hij had louter de aanzet gegeven.

Even zag het er naar uit dat hij er zelf het hoofd zou bij verliezen. Hij werd ter dood veroordeeld maar kreeg genade.