Dag: 3 november 2009

Met angst in het hart liep Godfried Bomans in het Vlaamse landschap rond en vreesde dat de industrie de maat der dingen begon uit te maken, daarbij de natuur én de menselijkheid van Vlaanderen doend verdwijnen. Met een beduidend geruster hart kan ik van het tegendeel spreken: goed dertig jaar na dato is er beduidend veel prachtige natuur in het nederbelgische landschap over, en ook met die menselijkheid zit het nog wel snor, zoals ik gisteren in een stukje over de chrysanten van 1 November schreef. Vandaag echter ging ik op pad en stelde ik mijzelf in de loop der dag de vraag: maar welke van dié twee bepaalt méér De Maat Der Dingen in hedendaags Vlaanderen ? Ik kon dit uiteraard enkel voor Gent beantwoorden, en dan nog anekdotisch, maar gelardeerd met prachtige plaatjes (al zeg ik het zelf) dus hopelijk vergeeft u me de wat beperktere breedheid die ik compenseer met een zoomlens.

De paniekerige papiertjes, verregend afgebeeld boven de inleiding, had ik al eerder opgemerkt. Ik was ook van zins er iets mee te doen. Want wie vanaf Gent St.Pieters (zeg maar Gent Centraal, als er zoiets zou bestaan) naar het centrum der stad loopt, komt opeens op het kruispunt van Charles de Kerchovelaan een prách-tig stukje bermnatuur tegen. Compleet met aan elkaar gelinkte vijvertjes en een veelvoud aan kleurige planten. Gewoon, patsboem, tussen twee brede rijbanen, waar dagelijks duizenden automobilisten voorbijrazen zonder op of om te kijken naar dit middenbermparkje. Een stukje natuur wat ‘wij Nederlanders’ amper meer aan ‘parken’ bezitten, en dat dreigt dus te verdwijnen om plaats te maken voor een fantasieloos stukje miniem gras met een paar boompjes, that’s it. Ik was dus allerminst van plan dit te laten verdwijnen zonder er minimaal over te schrijven, mét foto’s. Maar het is een beetje druk geweest de afgelopen maanden en het schoot er volledig bij in. Vandaag fietste ik erlangs en hoorde een benzinemotor grommen en mannen met fluoriserende hesjes rondlopen, en even dacht ik verdomme, te laat !

Maar gelukkig, vooralsnog bleek het enkel om het opruimen van herfstbladeren te gaan. Mijn advies, voor eenieder die wat fraais in Gent wil meekrijgen, is spoedig nog eens te komen kijken, want vroeger of later staan hier de bulldozers en graafmachines wél korte metten te maken met dit mooie middenbermpark en dan zal het toch te laat zijn. Zonder te overdrijven heeft dit miniatuurparadijsje er bij mijn eerste bezoek aan Gent mee aan bijgedragen dat ik zéker wist dat ik voor de juiste nieuwe woonplaats had gekozen. Sentimentele en romantische zak als ik er ben. Om u warm te krijgen, enkele foto’s…

Let met name op de zwarte rouwbanden die de protesteerders om de bomen hebben gewikkeld, dat slaat een klein brugje naar de rest van dit stuk.

Na mijn chrysantenstukje van gisteren gaf mijn vriendin – geboren en getogen Gentse – de tip om anders, nu ik wegens werkeloosheid toch ‘de tijd heb’, eens een kijkje te gaan nemen op Campo Santo, het lokale historische (en) bekendheden-kerkhof. Van wat ik begreep bij het inlezen (hier een wat minder lelijk vorgegeven site, want Comic Sans MS is voor lutsers) waren er veel familie-sepultures (of grafkelders), monumenten, en eeuwenoude gedenktekens. Ik stelde me zo voor dat daar waarschijnlijk wat minder chrysanten te vinden waren.

Ik had ’t mis.

Meer nog dan naar de bloemen keek ik met open mond naar de prachtige graven. Creativiteit was zeer zeker geen must, zoals ik ook bij mijn bezoek aan een ander kerkhof gisteren constateerde, maar buiten enkele modegevoeligheid hier en daar blinken de graven toch fors uit op creativiteit. Weerom laat ik liever de plaatjes voor zichzelf praten. Mijn lens heeft zich verlekkerd aan al dit prachtigs.

Tussen de fleurige chrysanten en de prachtige gedenkstenen was het volstrekt helder: de doden zijn hier niet dood, ze léven ! Ze worden hier gevierd, herinnerd, geëerd. Niet met een saaie grauwe obligate grafsteen met naam, geboorte- en sterftedag, en een ‘echtenoot van’ of ‘hij was geliefd’, nee, je vindt hier hele gedichten, levensbeschrijvingen, kunstwerken, foto’s – bijna ieder van deze laatste rustplaatsten straalt uit wie daar ligt… niet wát. Een lugubere gedachte, schoot het door mijn hoofd, toen ik verscheidene mysterieuze grafbeschadigingen gewaar werd.

Sommigen zou je goed aan storm- of erosieschade toe kunnen schrijven, maar sommige anderen lijken toch echt net zo man made als de gedenkstenen zelf.

Niet dat ik bepaald geloof dat daarbinnen nog iets of iemand zit dat zich eraan stoort, maar respectloos leek het me wel – let wel, mocht er een paar moedwillige mensenhanden aan te pas zijn gekomen. Grave robbing, het leek me bijzonder smakeloos. Verder rondwandelend merkte ik echter dat er ook grave robbing van een heel andere orde plaatsvond. Sommige graven waren zo overwoekerd door mos, klimop en andere natuur dat er met geen mogelijkheid meer vast te stellen was wie er met het gedenkteken nagedacht was geweest. En iets klopte daar wel aan. De natuur maakt wellicht hier en daar plaats voor de mens, maar uiteindelijk maakt iedere mens weer plaats voor de natuur. Er is geen Maat Der Dingen, eerder een soort prettig wederzijds vandalisme. Wat hooguit blijft, in onze menselijke wereld, is wat de mensen na ons de overlevering in helpen. En zo stond ik ineens stil voor het prachtige gedenkteken voor Karel Lodewijk Ledeganck. De romantische dichter, de aanbidder van Vlaanderen, de evangelist der Vlaamse Beweging.

Dát is nog eens eerbied tonen. Dát is nog eens een gedenksteen voor je volksheld neerzetten. En hoezeer het Brabantse en Vlaamse volk ook het alouds nederige, onderdrukte en uit eigen as herrezene beiden in zich dragen: rondkijkend merkte ik hier een breed scala aan hélden vertegenwoordigd. Van regenten tot huismoeders, van simpele zielen tot hoogleraren. Hier geen kruikenzeiker, hier geen sullige Peerke Donders, hier zéker geen Wesley, VOF de Kunst, of mannen die enkel om halve euro’s vragen. Hier lag Vláánderen.

Bij de uitgang zag ik het kastje pas. Dezelfde leerlingen van de pal aan het kerkhof gelegen school, die de mooi vormgegeven inlees-site die ik een stuk terug linkte, hadden gebouwd, hadden blijkbaar ook een plattegrond met achtergrond-informatie gemaakt. (Brutaal gepiratiseerd: voorkant en achterkant, voor uw eigen thuisinburgeringscursus.) Mag je zo het kerkhof mee opnemen om de beroemdheden en bezienswaardigheden mee op te zoeken. Er wordt enkel verzocht de plattegrond daarna weer terug in het kastje te steken want hij is blijkbaar met bescheiden middelen gemaakt. Geen overbetaalde cultuurmakelaar is hier aan te pas gekomen, geen winkelzijstraat is hier met overtrokken middelen voor ingericht, niks geen fratsen. Gewoon klasse, to the point, met extra informatie over deze bijzondere mensen. Ik verwacht dat weinig Tilburgers de strekking van dit stuk gaan snappen. Dus kop ik speciaal voor hen uit met een melig, puberaal fotootje. Ook gezien op Campo Santo.